การ บุ ก เข้าช่วยเห ลื อ หมาและแมว ที่บ้านหลังหนึ่ง ในเขตคลองสามวา กรุงเทพฯ เมื่อ 5 พฤศจิกายน ที่ ผ่ า นมา คงเป็นภาพสะเทือนจิตใจกับคนรักสัตว์ไม่น้อย เมื่อหมาและแมวกว่าร้อยชีวิต ถูกเจ้าของซึ่งเปิดเพจรับ บ ริ จ า ค ช่วยเห ลื อ หมาและแมวบังหน้า แต่ก ลั บ ปล่อยทิ้งไว้ จนบางตัวอยู่ในสภาพเห ลื อ แต่หนังหุ้มกระดูก ขณะที่ ภ า ย ใ น บ้านยังพบซากสุนัขและแมวจำนวนมากส่งกลิ่นเหม็น ขณะที่บางซากก็เห ลื อ แต่กระดูก
“เราเจอปัญหา แ บ บ นี้ ไม่เคยหยุด และลักษณะ แ บ บ นี้ ไม่ใช่บ้านที่เป็นรายย่อย แต่เป็นบ้านที่ไปเอาแมวมา แล้วรับแมวมา ดู แ ล ส่วนบางพื้นที่ก็จะมีการ เ ช่ า บ้าน เมื่อก่อนอาจจะมีรายได้ดี บางคนพบว่ามีการผ่อนบ้านเอาไว้หลายหลังเลย เพื่อ ทำ แ บ บ นี้ ” นี่เป็นคำยืนยันของ “คุณแสงเดือน ชัยเลิศ” ประธานมูลนิธิอนุรักษ์ช้างและสิ่งแวดล้อม ที่ตอกย้ำว่า ปัญหาการสัตว์ยังเกิดขึ้นอยู่ต่อเนื่อง โดยเฉพาะขบวนการรับเลี้ยงหมาและแมวเพื่อหวัง เ งิ น บ ริ จ า ค
กลุ่มคนเหล่านี้ มักจะมีพฤติการณ์ในลักษณะเดียวกัน เรียกตัวเองว่า “จิตอาสา” เข้าไปช่วยหมาและแมว ที่ถูกทิ้ง ถูก ขั ง ตามบ้าน รับไปเลี้ยงดู ก่อนจะนำมาเปิดช่องทางระดมทุน เมื่อคนสงสารก็ แ ห่ กันมา บ ริ จ า ค หรือบางครั้งแอบแฝงมาในรูปแบบการ ข า ย ของ เช่น พวงกุญแจ และ ข า ย ใน ร า ค า ที่ แ พ ง ค้ า กำไรเกินควร ชิ้นละ 100-200 บาท แต่ก็มีคนยอม ซื้ อ เพราะเชื่อว่า เ งิ น จะถูกนำไปช่วยสัตว์
“กลุ่มที่หากินกับแมว จะเ ลื อ กรับเคสแมวที่ เ จ็ บ หนักๆ บางครั้ง ท ะ เ ล า ะ กันแย่งเคส อ า ก า ร หนัก เคส ดั ง เพราะจะได้มีคน บ ริ จ า ค เยอะ” เมื่อสังคมเลิกสนใจก็จะนำไปฝากเลี้ยงที่อื่น ซึ่งให้ค่าเลี้ยงตัวละ 2,000 บาท และ จ่ า ย รายเดือนตัวละ 500 บาท แต่วันดีคืนดีก ลั บ ไม่ยอม จ่ า ย เ งิ น ส่วนคนที่รับเลี้ยงก็ ดู แ ล บ้าง ไม่ ดู แ ล บ้าง บางวันก็ไปนำแมวออกมา ถ่ายรูป โพสต์ให้คนที่ บ ริ จ า ค ดูว่า แมวยังสบายดี
ในบางเคสที่มูลนิธิอนุรักษ์ช้างและสิ่งแวดล้อมเข้าไปช่วยเห ลื อ เช่น กรณีล่าสุดในบ้านหลังหนึ่ง พบเลี้ยงแมวกว่า 400 ตัว เจ้าของถึงกับ ซื้ อ บ้าน เพื่อแบ่งแมวไว้บ้านแต่ละหลัง เช่น หลังที่ 1 สำหรับถ่ายภาพอัปเดต โ ช ว์ แม่ยก แต่ถ้าหากตัวไหน ป่ ว ย จะย้ายไปที่บ้านหลังที่ 2 แล้วปล่อยให้ ต า ย
ทั้งหมดนี้ ประธานมูลนิธิอนุรักษ์ช้างและสิ่งแวดล้อม พ ย า ย า มฉายภาพให้เห็นขบวนการของนักบุญที่หาประโยชน์หมา แมว หลังจากติดตามพฤติกรรมของคนกลุ่มนี้มานาน โดยเฉพาะเคสชาวต่างชาติ ที่เข้ามาเปิดรับ บ ริ จ า ค ทำหมันหมา แมว ช่วงน้ำท่วมใหญ่ ปี 54 ได้ เ งิ น บ ริ จ า ค กว่า 14 ล้าน สุดท้ายหนีออกนอกประเทศ จนถึงขณะนี้ยังตามตัวไม่ได้ หรือ บางคนที่พบ มี เ งิ น ซื้ อ บ้าน ซื้ อ รถหรู ซื้ อ ที่ดิน
“ถ้าหากเป็นคนที่รักหมา แมวจริงๆ จะไม่มี เ งิ น เห ลื อ เก็บเลย แถมเป็น ห นี้ เราไม่ได้กำไรจากตรงนี้เลย เมื่อนำหมา แมว มาเลี้ยงมีแต่ราย จ่ า ย บางคนเลี้ยงเยอะๆ แล้วมีรถหรูขับ มันก็น่า ส ง สั ย ว่า มี เ งิ น ซื้ อ รถหรูขับ แล้วหมา แมวที่เลี้ยงไว้มีคุณภาพชีวิตที่ดีหรือไม่”
สถานสงเคราะห์สัตว์ เ ถื่ อ น ผุดเป็นดอกเห็ด ตลอดระยะเวลากว่า 3 ปี ที่มูลนิธิอนุรักษ์ช้างและสิ่งแวดล้อม เข้าช่วยเห ลื อ หมาและแมว ที่ถูกทิ้งไว้ตามบ้านพักพิง สถานสงเคราะห์ ถูกทิ้งในจำนวนมาก บาง แ ห่ ง มีหมาและแมวรวมๆ ตั้งแต่ 100-400 ตัว และเจอปัญหา แ บ บ นี้ ไม่ได้หยุดหย่อน จน ต อ น นี้ ที่มูลนิธิฯ รับ ดู แ ล หมา แมว ที่รอดชีวิตไว้กว่า 3,000 ตัว ยังไม่นับรวมที่ ต า ย ไปแล้วด้วย
เมื่อถามว่า ทำไมปัญหาหมาและแมวถูกทิ้งในสถานสงเคราะห์ถึงแก้ไม่จบไม่สิ้น? ประธานมูลนิธิอนุรักษ์ช้างและสิ่งแวดล้อม อธิบายว่า เพราะหน่วยงานที่รับผิดชอบ ไม่ตรวจสอบว่า สถานสงเคราะห์สัตว์เหล่านี้ มีการขึ้นทะเบียนกับกรมปศุสัตว์หรือไม่ จึงทำให้สถานสงเคราะห์ ที่ไม่ได้ขึ้นทะเบียน ซึ่งในความหมายก็คือ สถานสงเคราะห์เถื่อน ผุดขึ้นเป็นดอกเห็ด ใครอ ย า กจะเปิดก็เปิดได้ เฉพาะในพื้นที่กรุงเทพฯ คาดว่า มีไม่ต่ำกว่า 100 แ ห่ ง และถ้าหากคิดเป็นทั้งประเทศคาดว่า มีไม่ต่ำกว่า 1,000 แ ห่ ง
“ที่สถานสงเคราะห์ ไม่ยอมขึ้นทะเบียนกับกรมปศุสัตว์ เพราะกลัวถูกตรวจสอบทางการ เ งิ น เนื่องจากการขึ้นทะเบียนจะต้องทำระบบ ส่งรายชื่อ, จำนวน, รายรับราย จ่ า ย , การ รั ก ษ า , แผนการ ดู แ ล สัตว์ และสวัสดิภาพสัตว์ต้องเป็นไปตามมาตรฐาน เพราะฉะนั้นคนที่ไม่ยอมขึ้นทะเบียน เข้าระบบ พ ย า ย า มเลี่ยงไม่ให้ถูกตรวจสอบ”
เสนอใช้กฎหมายเข้ม แก้ขบวนการนักบุญหมา-แมว หาประโยชน์เข้าตัว แม้ปัจจุบันจะมีการ บั ง คั บ ใช้ พ.ร.บ.ป้องกันการและการจัดสวัสดิภาพสัตว์ เมื่อถามว่า กฎหมายฉบับนี้จะแก้ปัญหาการสัตว์ และการจัดสวัสดิภาพได้หรือไม่? ประธานมูลนิธิอนุรักษ์ช้างและสิ่งแวดล้อม บอกว่า หากคะแนนเต็ม 10 ให้เพียง 2 คะแนนเท่านั้น เพราะหน่วยงานที่เป็นคน บั ง คั บ ใช้กฎหมายฉบับ ดั ง กล่าว ยังมีความรู้ไม่เพียงพอ ยกตัวอย่างบางครั้งไปแจ้งความ แต่พนักงานสอบสวนไม่รู้จะเอาผิดในข้อหาไหน ส่วนบทลงโทษสำหรับผู้กระทำความผิด ค่อนข้างน้อย ทำให้คนไม่เกรงกลัว
การ บั ง คั บ ใช้กฎหมายอย่างเข้มงวด ถือเป็นการแก้ไขปัญหาที่เป็นรูปธรรมที่สุด เพราะกฎหมายที่เข้มงวด จะช่วงปิดประตูไม่ให้มีช่องโหว่คนเปิดบ้านพักพิง สถานสงเคราะห์เถื่อนอีก แล้วค่อยๆ เรียกคนกลุ่มนี้มาลงทะเบียน โดยหน่วยงานหลัก เช่น กรมปศุสัตว์ต้องสร้างแรงจูงใจ ด้วยการเข้าไปสนับสนุนงบประมาณ เพราะเชื่อว่าการแก้ปัญหาต้องมาจากระดับนโยบายของภาครัฐ
ตรวจสอบข้อมูลพบว่า การจัดตั้งสถานสงเคราะห์สัตว์ ถูกระบุไว้ ตาม พ.ร.บ.ป้องกันการและจัดสวัสดิภาพสัตว์ เพื่อสนับสนุนการป้องกันการและการจัดสวัสดิภาพสัตว์ ให้ผู้จัดตั้งสถานสงเคราะห์สัตว์ ที่ไม่มีวัตถุประสงค์ในทางการเมืองหรือไม่แสวงหากำไร หรือ นำรายได้มาแบ่งปันกัน มีสิทธิขอขึ้นทะเบียนเป็นสถานสงเคราะห์สัตว์ต่อนายทะเบียน
ซึ่งจัดตั้งสถานสงเคราะห์สัตว์ที่ได้ขึ้นทะเบียน อาจได้รับการสนับสนุนจากกรมปศุสัตว์หรือหน่วยงานอื่นของรัฐ ในความรู้เกี่ยวกับการป้องกันการหรือการจัดสวัสดิภาพสัตว์ การควบคุมปริมาณสัตว์และการป้องกัน โ ร ค ระบาดสัตว์ ภ า ย ใ น สถานสงเคราะห์สัตว์ การอื่นใดที่เกี่ยวข้องกับการป้องกันการหรือการจัดสวัสดิภาพสัตว์
ในกรณีที่ปรากฏว่าสถานสงเคราะห์สัตว์ที่ได้ขึ้นทะเบียน ดำเนินกิจกรรมในลักษณะทางการเมืองหรือแสวงหากำไรหรือรายได้มาแบ่งปันกัน สัตว์หรือไม่จัดสวัสดิภาพสัตว์ให้เหมาะสม ให้นายทะเบียนมี อำ น า จ ออกคำสั่งเป็นหนังสือ และกำหนดระยะเวลาให้สถานสงเคราะห์สัตว์ปฏิบัติให้ถูกต้องและเหมาะสม หากสถานสงเคราะห์สัตว์ไม่ปฏิบัติตามคำสั่ง ภ า ย ใ น ระยะเวลาที่กำหนด ให้นายทะเบียนมี อำ น า จ เพิกถอนการขึ้นทะเบียนของสถานสงเคราะห์สัตว์นั้นได้
ซึ่งข้อมูล ดั ง กล่าวจะพบว่า การจัดตั้งสถานสงเคราะห์สัตว์ ตามกฎหมาย ดั ง กล่าวไม่ได้มีสภาพ บั ง คั บ ให้ผู้จัดตั้งต้องขึ้นทะเบียนกับกรมปศุสัตว์ ซึ่งสอดคล้องกับข้อมูลจาก “นายสัตวแพทย์ธีระวุฒิ สุวัธนะเชาว์” ที่ปรึกษาด้านสวัสดิภาพสัตว์ กรมปศุสัตว์ ที่ระบุว่า ปัจจุบันมีสถานสงเคราะห์สัตว์มากกว่า 200 แ ห่ ง ทั่วประเทศ แต่ที่มีผู้มาขอขึ้นทะเบียนไว้กับกรมปศุสัตว์เพียง 60 แ ห่ ง
ซึ่งที่มาขึ้นทะเบียนไว้ ทางกรมปศุสัตว์ก็สามารถเข้าไปดูเรื่องการจัดสวัสดิภาพได้ กฎหมายก็เป็นการมุ่งเน้นให้เจ้าหน้าที่ของรัฐเข้าไปช่วยเห ลื อ ส่งเสริมการจัดสวัสดิภาพสัตว์ ทั้งการป้องกัน โ ร ค และการควบคุมปริมาณ “ไม่ใช่กฎหมายที่ไปควบคุมการเกิดขึ้นของสถานสงเคราะห์สัตว์ เพราะฉะนั้นใครก็ได้ ที่อ ย า กจะตั้ง ก็มาขอขึ้นทะเบียนกับกรมปศุสัตว์ แต่ต้องไม่มีวัตถุประสงค์เรื่องของการเมืองและการหาประโยชน์จากรายได้ หรือประกอบธุรกิจ”
เร่งอุดช่องสถานสงเคราะห์สัตว์ไม่ขึ้นทะเบียน เรื่องนี้ เป็นประเด็นที่ กรมปศุสัตว์ก็ให้ความสำคัญ มีการตั้งคณะกรรมการขึ้นมา ดู แ ล โดยเฉพาะ มีการร่างประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เพื่อนำไปเสนอคณะกรรมการป้องกันการสัตว์ ซึ่งมีปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์เป็นประธาน เป็นการเพิ่มรายละเอียดการจัดสวัสดิภาพสัตว์ให้ ชั ด เ จ น มากขึ้น
เพื่อให้เจ้าหน้าที่รัฐสามารถเข้าไป ดู แ ล และตรวจสอบได้ทั้งสถานสงเคราะห์สัตว์ที่ขอขึ้นทะเบียน และไม่ได้ขึ้นทะเบียน ให้การจัดสวัสดิภาพสัตว์เป็นไปตามมาตรฐานสากล ซึ่งปัจจุบันประกาศนี้มีการร่างเสร็จสิ้นแล้ว อยู่ระหว่างการรวบรวมเพื่อเสนอกระทรวง และให้นักวิชาการตรวจดูอีกครั้ง ซึ่งคาดว่าจะสามารถประกาศได้ 6 เดือนหลังจากนี้ แต่ไม่ได้หมายความว่าขณะนี้เกิดช่องว่างของกฎหมาย แต่หากประกาศมีผล บั ง คั บ ใช้จะเป็นการรัดกุมมากขึ้น
ไม่ขึ้นทะเบียนเลี่ยงถูกตรวจสอบ นายสัตวแพทย์ธีระวุฒิ ยอมรับว่า สถานสงเคราะห์สัตว์บาง แ ห่ ง มีวิธีการเลี้ยงและการ ดู แ ล สัตว์ที่อาจจะไม่เหมาะสม ก็เ ลื อ กที่จะไม่ขอขึ้นทะเบียน เพื่อไม่ให้ถูกตรวจสอบ และอีกประเด็นที่สำคัณคือ สถานสงเคราะห์เหล่านี้อยู่ได้ด้วย เ งิ น บ ริ จ า ค ซึ่งบาง แ ห่ งหากไม่มี เ งิ น บ ริ จ า ค ก็ไม่สามารถ ดู แ ล สัตว์ได้ มีการแบ่ง เ งิ น ส่วนหนึ่งไป ดู แ ล สัตว์ และอีกส่วนหนึ่งก็ไม่รู้อยู่ในกระเป๋า หยิบไปใช้ จ่ า ย อ ะ ไ ร ก็ไม่รู้ จึงไม่อ ย า กทำบัญชี ก็กลัวว่าจะถูกตรวจสอบ แต่ทางกรมปศุสัตว์เพ่งเล็งไปที่สวัสดิภาพสัตว์มากกว่า
กรมปศุสัตว์มีภารกิจในการ ดู แ ล หลายด้าน ทั้ ง ง านด้านปศุสัตว์ งานด้าน โ ร ค ระบาด รวมถึ ง ง านด้านการจัดสวัสดิภาพสัตว์ จึงได้ขอความร่วมมือกับมูลนิธิและองค์กรเอกชนที่ ดู แ ล เรื่องการจัดสวัสดิภาพสัตว์ เข้าไปช่วยเป็นคนแจ้งเบาะแส และบางครั้งมีการลงพื้นที่เข้าไปตรวจสอบร่วมกัน และมีการเฝ้า ร ะ วั ง ติดตามพฤติกรรมของสถานสงเคราะห์สัตว์อยู่ตลอดเวลา
“สัตว์มันพูดไม่ได้เพราะฉะนั้นคนคุ้มครองก็คือเจ้าหน้าที่รัฐ เราทำหน้าที่แ ท น สัตว์ที่ถูก การฟ้องร้องกล่าวโทษเหมือนการฟ้องร้องแ ท น สัตว์ที่ถูก”
#หมาแมว
#สถานสงเคราะห์สัตว์
